(A)symetria u niemowląt
Problem asymetrii niemowląt jest jednym z tych, które potrafią rodzicom spędzić sen z powiek. Często, mając wybiórcze informacje na temat asymetrii, rodzice podejrzewają o nią już swoje dopiero co narodzone dzieci. Tymczasem, dziecko rodzi się z z asymetrycznym ustawieniem głowy – zarówno w leżeniu na brzuchu jak i na plecach nowonarodzone dziecko zwraca głowę w prawą lub lewą stronę, nie jest w stanie utrzymać jej pośrodkowo. Jest to zupełnie normalne, jeżeli dziecko jest w stanie obrócić głowę w lewą i prawą stronę leżąc na plecach. Dodatkowo, na pozycję dziecka po urodzeniu mają wpływ reakcje odruchowe m.in. odruch ATOS, który objawia się tym, że gdy dziecko obróci głowę w bok ręka i noga po stronie twarzy dziecka są wyprostowane, a ręka i noga po drugiej stronie ciała są zgięte . Wraz z dojrzewaniem ośrodkowego układu nerwowego, w 4 miesiąca życia ciało dziecko powinno przyjąć symetryczną pozycję.
Na co może zwrócić uwagę rodzic w 4 miesiącu życia dziecka (pod kątem przyjęcia przez malucha symetrycznej pozycji)? Pokażę Wam na przykładzie Leona:
Jeżeli zauważyłaś/łeś, ze Twoje dziecko do 4 miesiąca życia nie osiągnęło symetrycznej pozycji, wymaga to konsultacji z lekarzem. Pamiętajcie, że rodzic sam nie jest w stanie na 100% zdiagnozować asymetrii, może to zrobić lekarz po przeprowadzeniu szczegółowego badania m.in. odruchów i przeprowadzeniu wywiadu. To, że sami coś zaobserwujecie nie oznacza jeszcze jednoznacznie, że dziecko ma asymetrię wymagającą dalszych interwencji. Powyższy filmik ma jedynie zasygnalizować, jaką pozycję powinno umieć osiągnąć dziecko w 4 miesiącu życia.
Dobra wiadomość jest taka, że większość asymetrii to asymetrie, bez współistniejących problemów ortopedycznych czy neurologicznych. W tym rodzaju asymetrii ważną rolę odgrywają czynności pielęgnacyjne:
-podnoszenie i noszenie na obie strony tyle samo
-unikanie umieszczania dziecka na długi czas w leżaczkach i fotelikach lub innych sprzętach, które ograniczają możliwości ruchu dziecka
-unikanie umieszczania dziecka stale w miejscu gdzie po jednej stronie ma silne bodźce np. zabawki albo.. mamę, a po drugiej stronie bodźce słabe lub żadne np. ścianę.
– kładzenie dziecka na twardszych powierzchniach, na których ma szanse pracować ciałem przeciwko grawitacji. Zapadając się trudno wykonać jakikolwiek ruch.
W tego typu asymetriach (niezwiązanych z problemami ortopedycznymi czy neurologicznymi) może zajść potrzeba kilku spotkań z fizjoterapeutą w celu opracowania planu właściwej stymulacji dziecka, nie jest tu natomiast potrzebna intensywna rehabilitacja.
Na forach internetowych często można się spotkać z pytaniami o ćwiczenia na asymetrię, np.: Moje dziecko układa się asymetrycznie, ale wizytę u lekarza mamy za 2 miesiące, napiszcie jakie ćwiczenia wykonywały Wasze dzieci. Warto dobrać indywidualny sposób stymulacji, ponieważ asymetria może dotyczyć ustawienia głowy, ustawienia obręczy barkowej, ustawienia obręczy miednicznej, może być kombinacją tych wymienionych lub dotyczyć całego ciała globalnie, zatem uniwersalna ćwiczenia na asymetrię nie istnieją. Terapeuta dobiera ćwiczenia dla każdego dziecka indywidualnie.
Zdecydowanie rzadszymi, ale występującymi przyczynami asymetrii mogą być m.in: rozwojowa dysplazja stawów biodrowych, okołoporodowe złamanie obojczyka, wrodzony kręcz szyi, okołoporodowe uszkodzenie splotu ramiennego, uszkodzenie OUN, zaburzenia sensoryczne (narządu wzroku i słuchu) 1. Nie piszę tego, aby Was straszyć, warto natomiast „na wszelki wypadek” wcześnie konsultować asymetrię z lekarzem.
Pamiętajcie tym, że dziecko w pierwszym roku życia rozwija się niesamowicie szybko i jest to najlepszy czas na to, by zapobiegać wadom postawy i sprzyjać optymalnemu rozwojowi ruchowemu dziecka.
Powyższy tekst nie stanowi porady medycznej, jeżeli coś Was niepokoi, zgłoście to swojemu pediatrze.
- Michalska, M. Szczukocki, Z. Szwilling, J. Wendor, DIAGNOSTYKA RÓŻNICOWA ASYMETRII NIEMOWLĄT, Developmental Period Medicine, 2016;XX,4335, s. 337.